Jaar van de Ruimte

De initiatiefnemers van het Jaar van de Ruimte 2015 willen met het motto ‘Wie maakt Nederland’  door middel van een breed debat het ruimtelijk domein nieuw zicht bieden op de ruimtelijke toekomst van Nederland. Van heinde en verre komt men onze polders, nieuwe steden, stadsvernieuwing en waterwerken bekijken. God created the world, but the Dutch created Holland.

Wie hebben er vormgegeven aan het Nederland zoals dat er nu ligt? En hoe geven we nu vorm aan stad en landschap? Wie is aan zet en wat is het ons waard? Hoe organiseren we de samenhang, schoonheid, functionaliteit en duurzaamheid in Nederland? In het grote en het kleine, op de korte en de lange termijn. Deze vragen staan centraal tijdens het Jaar van de Ruimte. Een jaar waarin we terugkijken om vooruit te kijken.

 Reflecteren en verkennen: wat er aan voorafging

Het Jaar van de Ruimte begint al 25 jaar geleden. Toen kwamen de Vierde Nota voor de Ruimtelijke Ordening (VINO) en de Vinex (Vierde Nota Extra)  uit. In die nota’s werden de contouren geschetst van wijken, wegen en natuurgebieden die nu grotendeels zijn gerealiseerd. Daar lopen, rijden en fietsen we nu dagelijks doorheen. Wanneer we reflecteren op de vormgeving van onze leefomgeving gedurende de afgelopen 25 jaar, dan zien we vier lange ontwikkelingslijnen die Vinex (1990) met 2015 en met de opgaven die nu zijn gedefinieerd voor de toekomst (2040) verbinden. Die ontwikkelingslijnen laten zich rond vier thema’s formuleren: stedelijke oriëntatie, koers op kwaliteit, internationalisering en concurrentiekracht en nieuwe arrangementen.

We blijven sleutelen aan onze leefomgeving want we moeten verder. Maar zoals het de afgelopen 25 jaar is gegaan, werkt het niet meer. Nederland staat voor nieuwe vraagstukken die gevolgen hebben voor onze ruimtelijke ordening: denk aan klimaatverandering, demografische krimp, energietransitie en de online samenleving die nog altijd voortschrijdt. We zijn trots op ons land en onze planningstraditie, maar hoe formuleren we de antwoorden op de vragen van de toekomst? De opgaven voor de komende jaren staan centraal in het verkennen.
Bij de Vierde Nota waren “Nederland Distributieland”, “Nederland Waterland” en “Nederland Stedenland” de drie dragende verhalen. Voor de komende 25 jaar proberen we net zulke inspirerende dragende perspectieven te schetsen. Voorlopig gaan we uit van vijf perspectieven: Nederland Productieland, Nederland Netwerkland, Nederland als één Smart City, Nederland Kringloopland en Groen en blauw Nederland. Maar het Jaar van de Ruimte kan ook volstrekt andere verhalen opleveren.